Orla Perć
Przejście Orlej Perci to marzenie każdego górskiego turysty. Jest to jeden z najbardziej znanych szlaków turystycznych po polskiej stronie Tatr. Przebiega stokami, granią, przez przełęcze, szczyty i grzbiety Tatr Wysokich.
Orla Perć znajduje się w całości po polskiej stronie Tatr i wiedzie od Zawratu (2158 m n.p.m.) po Krzyżne (2112 m n.p.m.). Szlak ten wymaga bardzo dobrej kondycji fizycznej, odporności na dużą ekspozycję, znajomości zasad wspinaczki i doświadczenia w poruszaniu się w skalnym terenie. Pomimo tego, że szlak Orla Perć należy do trudnych, w sezonie panuje tu duży ruch turystyczny.
Orla Perć Mapa
Trasa
Dzisiejsza trasa Orlej Perci różni się od dawnego szlaku, wytyczonego ponad 100 lat temu.
Szlak prowadzi między przełęczami Zawrat i Krzyżne, grzbietem Wołoszyna i dalej dochodzi do Polany pod Wołoszynem.
Ten najdłuższy graniowy szlak w Tatrach Wysokich przechodzi wschodnią granią Świnicy i jest uważany za najtrudniejszy i najniebezpieczniejszy w całych Tatrach, a także w polskich górach.
Szlak Orla Perć jest oznakowany kolorem czerwonym.
Na szlaku znajdują się ułatwienia, takie jak łańcuchy, klamry i dwie stalowe drabinki, lecz pomimo tego jest nadal uważany za nieodpowiedni dla początkujących turystów górskich. Na Orlej Perci występują też liczne ekspozycje, dlatego trasa ta jest odradzana osobom z lękiem wysokości.
Dobrym pomysłem jest przejście trasy Orlej Perci w dwa dni, z noclegiem w schronisku.
Orlą Perć można zdobyć od strony:
Kasprowego Wierchu i Świnicy
-Kasprowego Wierchu i Świnicy – szlak czerwony wzdłuż grani, trasa trudna, eksponowana, z łańcuchami i klamrami, czas przejścia: 2:25 h
Doliny Gąsienicowej ze schroniska „Murowaniec”
-Doliny Gąsienicowej ze schroniska „Murowaniec” – szlak niebieski na Zawrat, trasa trudna, eksponowana, z łańcuchami, czas przejścia: 2:20 h
Szlaki
– szlak żółty na Kozią Przełęcz – trasa trudna, łańcuchy, czas przejścia: 2 h
–szlak czarny przez Rysę Zaruskiego i Żleb Kulczyńskiego – trasa trudna, łańcuchy, klamry, poręcze, czas przejścia: 2:30 h
–szlak zielony między Zadnią Sieczkową Przełączkę na Zadni Granat – trasa średnio trudna, czas przejścia: 2:30 h
–szlak żółty pod wierzchołek Skrajnego Granata – trasa niezbyt trudna, czas przejścia: 2:25 h
–szlak żółty przez dolinę Pańszczycę na Krzyżne – trasa o niewielkim stopniu trudności, ale dość żmudna, czas przejścia: 2:45 h
–szlak niebieski na Zawrat – trasa o niewielkich trudnościach, czas przejścia: 1:40 h
–szlak żółty na Kozią Przełęcz – trasa trudna, łańcuchy, klamry, czas przejścia: 1:50 h
–szlak czarny na Kozi Wierch – trasa średnio trudna i żmudna, czas przejścia: 1:55 h
–szlak żółty na Krzyżne – trasa niezbyt trudna, czas przejścia: 2:05 h
Zdobywanie Zawratu od Hali Gąsienicowej jest trudniejsze, niż szlak prowadzący z Doliny Pięciu Stawów.
Najtrudniejszym odcinkiem Orlej Perci jest trasa od przełęczy Zawrat do Koziego Wierchu.
Popularnym wariantem dostania się na Zawrat jest czerwony szlak ze Świnicy, który po obrywie skalnym w maju 2018 roku jest jednak zamknięty do odwołania.
Odcinek pomiędzy Świnicą a Zawratem, również oznakowany na czerwono, nie jest częścią Orlej Perci.
Najlepsze punkty wypadowe na Orlą Perć
-schronisko „Murowaniec” na Hali Gąsienicowej
-schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich
Przejście całego szlaku Orlej Perci zajmuje w lecie około 6-8 godzin. Doliczyć należy też czas na odpoczynek i posiłek. Nie wolno zapominać, że trzeba jeszcze dojść na Zawrat i zejść z Krzyżnego, a to zajmie dodatkowy czas.
Historia
Szlak na Orlą Perć otwarto w 1906 roku i dziś w ten rejon prowadzi wiele popularnych szlaków dojściowych. W ramach uczczenia ukończenia szlaku, w ścianie Zawratowej Turni, została umieszczona figurka Matki Boskiej, która zachowała się do dziś.
Na pomysł wytyczenia szlaku Orla Perć wpadł Franciszek Henryk Nowicki. Szlak przygotowano w latach 1903–1906 nakładami Towarzystwa Tatrzańskiego i księdza Walentego Gadowskiego, wielkiego miłośnika Tatr. Pomoc nieśli również Jakub Gąsienica Wawrytko, Klemens Bachleda i kilku innych górali. Od 1932 roku odcinek od Krzyżnego do Polany pod Wołoszynem, ze względu na ochronę przyrody, jest zamknięty.
W zimie 1932 roku, jako pierwsi, przeszli ten odcinek Witold Henryk Paryski i Tadeusz Pawłowski. Szlak Orla Perć w obecnym kształcie, czyli od Zawratu po Krzyżne, zimą 1949 roku, jako pierwsi przeszli Zbigniew Jaworowski i Andrzej Manda.
Ostatnio zaproponowano, aby zdemontować klamry i łańcuchy znajdujące się na szlaku Orla Perć tak, aby był on dostępny tylko dla osób z doświadczeniem wspinaczkowym. Uznano jednak, że jest to szlak historyczny i należy pozostawić go w dotychczasowej formie. Wiele wypadków na szlaku Orla Perć zdążyło się podczas mijania się turystów idących w przeciwnych kierunkach, więc w lipcu 2007 roku wprowadzono ruch jednokierunkowy na odcinku od Zawratu do Koziego Wierchu.
Wypadki
-od chwili powstania Orlej Perci miało tu miejsce ponad 140 wypadków śmiertelnych
-liczba wypadków w Tatrach w tym czasie to około 800
-w latach 1995-2004 wypadki na Orlej Perci to 5 % wszystkich wypadków w Tatrach, a śmiertelne to aż 15 %
-najniebezpieczniejsze odcinki to okolice Zawratu i Koziej Przełęczy
Przyczyny wypadków na Orlej Perci
-poślizgnięcia na śniegu, mokrych lub śliskich skałach
-zabłądzenia
-lawiny
-uderzenia spadającymi kamieniami
-zasłabnięcia
-zachorowania
-braki kondycyjne
-niewłaściwe zaplanowanie wycieczki
-nieliczenie się z własnymi siłami
-brak rozpoznania warunków pogodowych
-niedostateczne przygotowanie sprzętu
Orla Perć zimą
Aby zdobyć Orlą Perć zimą potrzebne są duże umiejętności i doświadczenie, a także odpowiedni sprzęt. Prognoza pogody i ostrzeżenia lawinowe powinny być obowiązkowo sprawdzone przed wyruszeniem na szlak.
Odzież
-ubiór z materiałów oddychających i szybkoschnących
-długie spodnie
-buty trekkingowe z wodoodpornego i przewiewnego materiału
-kurtka membranowa dla ochrony przed deszczem
-rękawiczki polarowe i skórzane bez palców, przydatne w czasie korzystania z łańcuchów
-czapka zimowa, gdyż nawet w lecie temperatury w Tatrach spadają do 0 st.C
-apteczka
-kask wspinaczkowy
-polar, ponieważ trasa przebiega w cieniu
-plecak górski
Ciekawostki
-6 września 2018 r. Filip Babicz z Zakopanego przebiegł Orlą Perć od Zawratu po Krzyżne w czasie 1 godz. 04 min. 23 s. Poprzedni rekord Piotra Łobodzińskiego został pobity o ponad 12 min.